Nova studija pokazuje zašto gojazni ljudi mogu imati povećan rizik od teškog oblika virusa korona i postcovid sindroma: Korona se krije u masnim ćelijama.
Od samog početka pandemije je poznato da gojazost predstavlja rizik za težak oblik Covida i postcovid sindroma. S jedne strane, to je zbog lošijeg fizičkog stanja, većeg broja popratnih bolesti ili mehaničkih problema s disanjem.
Više kilograma, više mrtvih
Češka bilježi najviše mrtvih u pandemiji na milion stanovnika. Ljekari razlog nalaze i u gojaznosti - Česi su najdeblji u cijeloj Evropskoj uniji. Veza između gojaznosti i povećanog rizika od virusa odavno je dokazana.
Srčani problemi, pa moždani udar
Ali to nije sve: prema jednoj novoj, još neverifikovanoj studiji, čini se da virus korona diretkno inficira masne ćelije. Štaviše, u teškim slučajevima virusa korona upala se dešava direktno u masnim ćelijama.
"Podaci iz naše studije sugerišu da infekcija masnog tkiva i povezani upalni odgovor mogu biti jedan od razloga zbog kojih gojazni ljudi imaju tako težak tok bolesti kada su zaraženi SARS-CoV-2", kaže Catherine Blish, profesorka na na Stanfordu i glavna autorika studije.
Te spoznaje zapravo i nisu sasvim nove, jer se čini da i drugi patogeni poput virusa gripe - vole da se ugnijezde u tjelesne masti. ACE2 receptori služe kao ulazna vrata za prodiranje novog virusa korona SARS CoV-2 u ćelije. A njih u masnim ćelijam ima više nego u drugim ćelijama - čak i više nego u plućnom tkivu.
Blish i njen tim su pregledali masne ćelije pacijenata koji su umrli od virusa korona. Pokazalo se da virus korona vrlo efikasno koristi masne ćelije kao rezervoar za prikrivanje - i time nadmudri naš imunološki sistem.
Povećan rizik od postcovid sindroma
A mast u ljudskom tijelu nije ograničena na ona mjesta koja vidimo na prvi pogled - ona predstavlja okruženje u kojem se nalaze i brojni unutrašnji organi. Istraživači su otkrili da inficiranje masnih ćelija virusom SARS-CoV-2 aktivira čitav niz upala. Počevši od masnoće, može se proširiti i na unutrašnje organe - i to na duže vrijeme.
Budući da se na ovaj način prenosi na cijelo tijelo, to, prema nalazima ove studije, može povećati rizik da će pacijenti patiti od postkokovid sindroma mjesecima nakon što se oporave od prve infekcije.
"Ako masne ćelije predstavljaju rezervoar za virusne infekcije, gojaznost može pridonijeti ne samo teškoj akutnoj bolesti, već i dugotrajnom postcovid sindromu", navodi se u studiji.
Ova saznanja bi mogla uticati na strategiju vakcinisanja i metode liječenja, budući da tjelesna masnoća još nije uzeta u obzir u postojećim tretmanima.
Moguće metode liječenja
Istraživači su otkrili da virus i u masnim ćelijama reaguje na antivirusnu terapiju (s remdesivirom).
Osim toga, mogli bi se testirati ciljani lijekovi koji smanjuju upalu u masnom tkivu. Istraživači sugerišu da bi salicilati mogli preuzeti ovaj zadatak.
Najpoznatiji predstavnik salicilata je acetilsalicilna kiselina - odnosno aspirin. Salicilati imaju analgetska i protivupalna svojstva, smanjuju temperaturu i sprečavaju stvaranje ugrušaka u krvi.
Na temelju novih rezultata istraživanja takođe se mora raspravljati da li u rizične grupe treba uvrstiti i gojazne, te im dati prioritet, na primjer kod vakcinacije.
Uznemirujuća gojaznost
Od početka pandemije neke studije su pokazale da su mnogi od najteže oboljelih od virusa korona bili gojazni. Prva meta-analiza objavljena je u augustu 2020. - za nju su istraživači iz cijelog svijeta prikupili podatke od 399.000 pacijenata.
Kod gojaznih s korona infekcijom je vjerovatnoća 113 posto veća da će završiti u bolnici, 74 posto veća da će završiti na intenzivnoj njezi i 48 posto je veća da će umrijeti od virusa korona.
Kod tih osoba se mnogi faktori često spajaju u ozbiljnu bolest. Tako recimo trbušna masnoća pritiska dijafragmu, koja pak pritiska pluća. Time se ograničava protok vazduha, smanjuje se volumen pluća.
Dodatni faktori
Osim toga, gojazne osobe često imaju oslabljen imunološki sistem, hronične upale i povećanu sklonost trombozi. To može postati rizik u slučaju korone.
Osim toga, kod gojaznih su vrlo česti povišeni krvni pritisak, bolesti srca i pluća te dijabetes. Sve su to dodatni faktori koji mogu pogoršati tok bolesti.
Gojazni bi trebalo da posebno čuvaju od infekcije. Jer za sada postoji vrlo malo podataka o tome kako ih liječiti, između ostalog i zbog toga što su ti ljudi često isključeni iz kliničkih studija - baš zbog prekomjerne težine.
S obzirom na rezultate ovih istraživanja, moglo bi biti vrlo smisleno uključiti ljude s visokim indeksom tjelesne mase (Body-Mass-Index, BMI) u buduća istraživanja virusa korona.
Ako osoba ima BMI od 25 govori se o blagoj gojaznosti, a kada je BMI veći od 30, govori se gojaznosti. Tako je recimo osoba sa visinom od 170 cm gojazna kada ima više 86 kilograma, a blaga gojaznost počinje kada ima više od 72 kilograma.
