Slika iznad može izgledati kao prilično normalna slika noćnog neba, ali ono što gledate je mnogo posebnije od blistavih zvijezda. Svaka od tih bijelih tačaka je aktivna supermasivna crna rupa.
I svaka od tih crnih rupa proždire materijal u srcu galaksije udaljene milionima svjetlosnih godina.
Objavljena 2021. godine, ova slika sadrži 25.000 takvih tačaka. To je do sada najdetaljnija mapa crnih rupa na niskim radio frekvencijama, dostignuće za koje su bile potrebne godine i sastavljanje radio teleskopa veličine Evrope, prenosi Science Alert.
"Ovo je rezultat dugogodišnjeg rada na nevjerovatno teškim podacima", objasnio je astronom Francesco de Gasperin sa Univerziteta u Hamburgu u Njemačkoj još u februaru 2021.
"Morali smo izmisliti nove metode za pretvaranje radio signala u slike neba."
Kada se samo druže i ne rade mnogo, crne rupe ne emituju nikakvo detektirano zračenje, što ih čini mnogo težim za pronalaženje.
Kada crna rupa aktivno nagomilava materijal - izvlačeći ga iz diska prašine i plina koji kruži oko nje kao što voda kruži oko odvoda - uključene intenzivne sile stvaraju zračenje na više valnih dužina koje možemo otkriti u prostranstvu svemira.
Ono što gornju sliku čini tako posebnom je to što pokriva ultra-niske radio talasne dužine, kao što je detektovan nizom niske frekvencije (LOFAR) u Evropi. Ova interferometrijska mreža sastoji se od oko 20.000 radio antena, raspoređenih na 52 lokacije širom Evrope.
Trenutno, LOFAR je jedina mreža radio teleskopa koja je sposobna za snimanje dubokih slika visoke rezolucije na frekvencijama ispod 100 megaherca, pružajući pogled na nebo kao niko drugi.
Ovo objavljivanje podataka, koje pokriva četiri posto sjevernog neba, bilo je prvo za ambiciozni plan mreže da snimi cijelo sjeverno nebo na ultra niskim frekvencijama, LOFAR LBA Sky Survey (LoLSS).
Budući da je baziran na Zemlji, LOFAR ima značajnu prepreku koju treba savladati, a koja ne utiče na svemirske teleskope: jonosferu.
Ovo je posebno problematično za ultra-niskofrekventne radio talase, koji se mogu reflektovati nazad u svemir. Na frekvencijama ispod 5 megaherca, jonosfera je iz tog razloga neprozirna.
Frekvencije koje prodiru u jonosferu mogu varirati u zavisnosti od atmosferskih uslova. Da bi prevazišao ovaj problem, tim je koristio superkompjutere koji su pokretali algoritme za ispravljanje ionosferskih smetnji svake četiri sekunde. Tokom 256 sati koliko je LOFAR zurio u nebo, to je mnogo ispravki.
To je ono što nam je dalo tako jasan pogled na ultra-niskofrekventno nebo.
"Nakon mnogo godina razvoja softvera, tako je divno vidjeti da je ovo sada zaista uspjelo", rekao je astronom Huub Röttgering iz Leiden opservatorija u Holandiji.
