Svi vrlo dobro znamo da proteini igraju veoma važnu ulogu za sveukupno zdravlje organizma. Proteini su mikronutrijenti koji čine značajnu komponentu svih naših ćelija i aminokiselinama održavaju tijelo u ravnoteži, a nedovoljan unos proteina može da bude rizičan po zdravlje.
Nedostatak proteina označava stanje kada nam u organizmu nedostaje proteina koje unosimo ishranom Proteini koji se nalaze u hrani potiču iz biljnih i životinjskih izvora kao što su meso, jaja, mliječni proizvodi, pečurke, orašasti plodovi.
Vjerujemo da neke od navedenih namirnica jedete skoro svakog dana, ali da li dobijate dovoljno proteina? To ćete saznati pomoću signala koje tijelo šalje.
Nedostatak proteina
Nedostatak proteina ukazuje nam da jedemo hranu siromašnu proteinima. Trebalo bi da dobijamo najmanje 10 odsto dnevnih kalorija iz proteina. Nedostatak proteina se najčešće javlja kod ljudi sa posebnim zahtjevima, kao što su starije osobe i ljudi koji se pridržavaju stroge vegetarijanske ili veganske dijete.
Prvi simptomi nedostatka proteina su:
- trošenje i skupljanje mišićnog tkiva
- edem (nakupljanje tečnosti, posebno u stopalima i gležnjevima)
- anemija (nemogućnost krvi da isporuči dovoljno kiseonika ćelijama, obično uzrokovana nedostatkom u ishrani, kao što je nedostatak gvožđa)
- spor rast (kod djece).
Proteini u krvi pomažu u sprečavanju nakupljanja tečnosti u tkivima
Jedan od najčešćih znakova da ne dobijamo dovoljno proteina je otok, koji se naziva i edem, posebno u stomaku, nogama, stopalima i rukama. Proteini koji cirkulišu u krvi pomažu u sprečavanju nakupljanja tečnosti u tkivima. Ali, mnogo je uzroka koji mogu izazvati edem, pa je potrebno konsultovati se sa ljekarom u slučaju da je u pitanju nešto ozbiljnije.
Proteini utiču na promjenu raspoloženja
Naš mozak koristi supstance koje se zovu neurotransmiteri za prenošenje informacija između ćelija. Mnogi od ovih neurotransmitera su napravljeni od aminokiselina, koje su gradivni blokovi proteina. Dakle, nedostatak proteina u ishrani može značiti da naše tijelo ne može da proizvede dovoljno tih neurotransmitera, a to bi promijenilo način na koji naš mozak funkcioniše. Sa niskim nivoom dopamina i serotonina, na primjer, možemo da se osjećamo depresivno ili pretjerano agresivno.
Problemi sa kosom, noktima i kožom
Kosa, nokti i koža se sastoje od proteina poput elastina, kolagena i keratina. Kada naše tijelo ne može da ih proizvede, dešava se da nam je zbog toga proređena kosa, suva kožu koja se ljušti ili se javljanju neravnine na noktima. Ishrana nije jedini mogući uzrok, naravno, ali to je nešto što treba uzeti u obzir.
Nedostatak proteina utiče da osjećamo slabost i umor
Istraživanja pokazuju da samo nedjelju dana neunošenja dovoljno proteina može uticati na mišiće odgovorne za naše držanje i kretanje, posebno ako imate 55 ili više godina. Tokom vremena, nedostatak proteina može dovesti do gubitka mišićne mase, što zauzvrat smanjuje našu snagu, otežava održavanje ravnoteže i usporava metabolizam. Takođe može dovesti i do anemije. Tada naše ćelije ne dobijaju dovoljno kiseonika, što nas čini umornim.
Podsticaj osjećaja gladi, rane sporo zarastaju
Nedostatak proteina podstiče osjećaj gladi. Ako želite da jedete i pored redovnih obroka, to može da znači da nam je potrebno više proteina. Istraživanja su pokazala da konzumiranje hrane bogate proteinima pomaže da se osjećamo sito tokom dana.
Osobama koje imaju malo proteina često je potrebno više vremena da saniraju posjekotine i ogrebotine. Isto važi i za uganuća i druge nezgode povezane sa vježbanjem. To može biti signal da tijelo ne proizvodi dovoljno kolagena.
Nedostatak proteina mijenja nivo "dobrih" bakterija
Amino kiseline u krvi pomažu imunološkom sistemu da stvori antitijela koja aktiviraju bijela krvna zrnca da se bore protiv virusa, bakterija i toksina. Proteini su nam potrebni za varenje i apsorpciju drugih hranljivih sastojaka koji nas održavaju zdravim. Takođe, postoje dokazi da protein može da promjeni nivo "dobrih" bakterija koje se bore protiv bolesti u crijevima.
Kvašiorkor - teška pothranjenost usljed manjka proteina
Osobe koje ne dobijaju dovoljno proteina obično se loše hrane. Stariji ljudi i osobe oboljele od raka mogu da imaju problem da unose onoliko proteina koliko im je potrebno. Teška pothranjenost zbog nedostatka proteina naziva se kvašiorkor. Kvašiorkor je bolest koja ukazuje da ishrani nedostaje dovoljno bjelančevina. Javljaju se crne lezije na koži i karakteristični otok na trbuhu, a ova bolest može da izazove dijareju, mršavljenje, anemiju, usporen rast i psihološke i mentalne probleme. Češće se javlja kod djece nego kod odraslih, prenosi eKlinika.
