Jedanaest političara u Bosni i Hercegovini trenutno obavlja dvije ili tri nespojive funkcije - zastupnika i premijera ili ministra u nekoj od trinaest vlada u ovoj zemlji. Samo u BiH može se desiti da ministar može biti zastupnik u dva parlamenta. U nastavku donosimo detaljnu analizu.
Izbori za državni, entitetski i kantonalni nivo održani su 2. oktobra 2022. godine, ali nove vlade nisu formirane.
Zastupnik u dva parlamenta
Trenutno je, naprimjer, predsjedavajući Vijeća ministara BiH Zoran Tegeltija, istovremeno i zastupnik Saveza nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) u državnom parlamentu. Premijer Vlade Federacije BiH Fadil Novalić i zastupnik Stranke demokratske akcije (SDA) u parlamentu tog bh. entiteta.
U nastavku donosimo je to još zastupnik u dva parlamenta.
Zora Dujmović iz Hrvatske demokratske zajednice (HDZ) BiH obavlja tri funkcije. Za ministricu kulture u Federaciji BiH imenovana je 2015. godine. Od 2018. godine je, istovremeno, i ministrica i zastupnica u Skupštini Hercegovačko-neretvanskog kantona, ali i delegatkinja u Klubu Srba u entitetskom Domu naroda Parlamenta Federacije BiH.
Na izborima 2022. osvojila je novi mandat u skupštini tog kantona u Federaciji BiH i ponovno delegirana u Dom naroda FBiH. Te nastavila sjediti u tri stolice.
Ko trenutno obavlja više funkcija?
Što se tiče državnog nivoa, osim predsjedavajućeg Vijeća ministara BiH Zorana Tegeltije, tu je i Nezir Pivić (SDA), aktualni zamjenik državnog ministra pravde. Koji je od oktobra i zastupnik u entitetskom Parlamentu FBiH.
Vojin Mitrović bio je državni ministar prometa i komunikacija, a u oktobru 2022. je izabran za zastupnika u Narodnu skupštinu Republike Srpske (RS).
Prihvatio je novi mandat. Ostavku na poziciju državnog ministra. Te entitetskog zastupnika podnio je nakon što je imenovan za ministra za ekonomiju u Vladi RS-a.
Predsjednik i potpredsjednik entiteta Federacija BiH Marinko Čavara (HDZ BiH) i Milan Dunović (Demokratska fronta, DF) od oktobra su istovremeno i zastupnici državnog Zastupničkog doma.
Na "crnoj listi"
Čavara je ujedno imenovan i za člana rukovodstva tog doma, a nalazi se i na američkoj "crnoj listi".
U proteklom mandatu 2018. – 2022. godina Čavara je, osim šefa izvršne entitetske vlasti, bio i zastupnik u entitetskom Parlamentu Federacije BiH. Kao i druga potpredsjednica FBiH Meliha Mahmutbegović (SDA), koja je u oktobru ponovno izabrana za federalnu zastupnicu.
Njima se pridružio i Fadil Novalić (SDA), koji je premijer Federacije BiH od 2015. godine. Te kao i Čavara na američkoj crnoj listi, a koji je u srijedu 11. januara preuzeo mandat entitetskog zastupnika osvojen u oktobru.
Jelka Miličević (HDZ BiH) je za Novalićevu zamjenicu i ministricu financija FBiH imenovana 2015. godine, a u mandatu 2018. – 2022. bila je istovremeno i zastupnica u Parlamentu FBiH. Trenutno je samo u izvršnoj vlasti.
Šemsudin Dedić (SDA) je gotovo osam godina entitetski ministar poljoprivrede. Protekle četiri godine je istovremeno bio i zastupnik u državnom parlamentu. Na izborima u oktobru je osvojio i drugi zastupnički mandat i nastavio obavljati dvije funkcije.
U proteklom mandatu je aktualna federalna ministrica za okoliš Edita Đapo (Savez za bolju budućnost) istovremeno bila i državna zastupnica.
Goran Opsenica je ministar zdravstva u Hercegovačko-neretvanskom kantonu i zastupnik u parlamentu FBiH, a Ajdin Taletović (SDA) je i ministar turizma u tom kantonu i kantonalni zastupnik.
Edin Ramić je od 2015. godine ministar za izbjeglice u entitetskoj Vladi FBiH. U prošlom mandatu od 2018. do 2022. bio je istovremeno bio zastupnik i predsjedavajući Vijeća naroda u Narodnoj skupštini Republike Srpske, u drugom entitetu u BiH.
Na izborima 2022. godine Ramić je osvojio mandat u Parlamentu BiH, pa je sad ministar u entitetu i državni zastupnik.
Ko je prije njih obavljao dvije funkcije?
Aktualno Vijeće ministara BiH imenovano je krajem decembra 2019., više od godinu nakon izbora održanih u oktobru 2018.
U istom periodu je istovremeno i državni ministar i državni zastupnik bio i Adil Osmanović (SDA).
Marina Pendeš (HDZ BiH) je 2015. godine imenovana na mjesto ministrice odbrane BiH. Od februara do decembra 2019. godine bila je istovremeno i delegat u Domu naroda Parlamenta BiH.
Mirko Šarović (Srpska demokratska stranka, SDS) je od 2015. do 2019. godine obnašao poziciju državnog ministra vanjske trgovine i ekonomskih odnosa, Dragan Mektić (SDS) ministra sigurnosti. Kao i Igor Crnadak (Partija demokratskog progresa, PDP) ministra vanjskih poslova BiH.
Šarović i Mektić su od oktobra 2018. do decembra 2019. i imenovanja novog Vijeća ministara BiH bili istovremeno i državni zastupnici. Crnadak je zastupnik u entitetskoj Narodnoj skupštini Republike Srpske.
Zakonsku zabranu svi pohvalili i onda glasali protiv
Kako navodi RSE u svojoj analizi, u Izbornom zakonu BiH je do 2018. godine bilo navedeno da je nespojivo istovremeno vršenje funkcija u izvršnoj i zakonodavnoj vlasti.
Međutim, izmjenama tog zakona uoči općih izbora, dvostruke ili trostruke funkcije su legalizirane, ali "samo u periodu dok se ne konstituiraju nove vlade".
Osnovni razlog duplanja funkcija je što nije definiran rok za formiranje izvršne vlasti nakon provođenja izbora. Tako se dešavaju situacije da ministri predlažu budžete, zakone ili izvještaje o svom radu i potom u drugoj funkciji glasaju o tome.
Koliko plaća primaju dupli dužnosnici?
BiH ima tri člana Predsjedništva BiH, ukupno 148 ministara na svim nivoima, 429 zastupnika koji su izabrani direktno na izborima. I 123 delegata koji se indirektno biraju u Dom naroda Federacije BiH i Vijeće naroda RS-a.
Ministrima koji su izabrani u parlamente dozvoljeno je da primaju samo jednu plaću i to koju oni izaberu.
Plaća člana Predsjedništva BiH je oko 3.000 eura, ministra na državnom nivou od oko 2.200 do 2.500 eura, a državnog zastupnika od oko 2.000 do 3.200 eura.
Plaće zastupnika i ministara u Parlamentu i Vladi Federacije BiH su u prosjeku oko 1.700 eura. U Narodnoj skupštini Republike Srpske od 900 do 1.300 eura.
Plaće zastupnika u kantonalnim skupštinama su oko 1.300 eura, ovisno o kantonu. Oko 1.500 eura su i plaće kantonalnih premijera i ministara.
Plaće ovise i o godinama radnog staža, a na to treba dodati i topli obrok, troškove prijevoza, odvojenog života i ostale naknade.
Ministri i zastupnici koji izgube mandat imaju pravo i na tzv. bijeli hljeb. Odnosno primaju plaću i nakon isteka mandata.
