Fazila Efendić, predsjednica udruženja "Majke Srebrenice", nije zadovoljna visinom kazne na koju su danas osuđeni pred Međunarodnim mehanizamom za krivične sudove (MMKS) bivši šef Službe državne bezbjednosti (SDB) Srbije Jovica Stanišić i komandant Jedinice za specijalne operacije (JSO) SDB-a Franko Simatović, javlja Anadolu Agency (AA).
Osuđeni su zbog pomaganja u ubistvima, deportaciji, prisilnom premještanju i progonu u Bosanskom Šamcu.
"Kazna od 12 godina je nagrada koja im je dodijeljena za zlodjela koja su činili. Nagrađeni su, a neka ih bude sramota. Sram da bude i suda i sudija. Strašno za žrtve", poručila je Efendić.
Međunarodni mehanizam za krivične sudove (MMKS) danas je prvostepeno osudio, u obnovljenom postupku, bivšeg šefa Službe državne bezbjednosti (SDB) Srbije Jovicu Stanišića i komandanta Jedinice za specijalne operacije (JSO) SDB-a Franka Simatovića na po 12 godina zatvora za podržavanje i pomaganje zločina u Bosanskom Šamcu.
Pretresno vijeće konstatovalo je da je Tužilaštvo van razumne sumnje dokazalo da su obojica optuženih odgovorni za pomaganje i podržavanje krivičnih djela ubistva, deportacije, prisilnog premještanja i progona u Bosanskom Šamcu. Proglašeni su krivim po tačkama jedan do pet optužnice te im je izrečena jedinstvena kazna od po 12 godina zatvora u koju će biti uračunato vrijeme provedeno u pritvoru. Za detaljno obrazloženje morat će se sačekati objavljivanje kompletne presude.
U presudi se konstatuju zločini koji su srpske snage počinile na području Hrvatske, uključujući brutalna ubijanja nesrpskih civila. Sličan obrazac se odvijao i u BiH, u opštinama Bijeljina, Bosanski Šamac, Doboj, Sanski Most, Trnovo i Zvornik. Pretresno vijeće je također konstatovalo da da su zajednički zločinački cilj trajnog uklanjanja nesrpskog stanovništva dijelili srpski rukovodioci Srbije, Krajine, Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, te BiH.
Vijeće je konstatovalo da su Doboju civili zatvarani i ubijani. Navodi se da su 12. jula 1992. godine pripadnici srpskih snaga ubili 16 nesrpskih civila tako što su ih upotrijebili kao živi štit. Konstatuje se da je Arkanova Srpska dobrovoljačka garda ubila civile u Trnovi i Sasini, a paravojna grupa “Škorpioni” u Trnovu.
Međutim, Pretresno vijeće MMKS-a konstatovalo je da Tužilaštvo nije dokazalo da su Stanišić i Simatović doprinijeli ostvarivanju zajedničke zločinačke svrhe u dijelovima Hrvatske i BiH.
Prema optužnici koja je podignuta 2003. godine, pomenuta dvojica teretila su se da su učestvovali u udruženom zločinačkom poduhvatu (UZP), na čelu s tadašnjim predsjednikom Srbije Slobodanom Miloševićem s ciljem uklanjanja Bošnjaka i Hrvata s dijelova teritorija Bosne i Hercegovine i Hrvatske od aprila 1991. do decembra 1995. radi uspostavljanja etnički čiste srpske države.
Stanišić i Simatović, kako navodi optužnica Haškog tužilaštva, bili su odgovorni za specijalne jedinice SDB-a, koje su uključivale grupe ili pripadnike grupa poput Jedinica za posebne namjene Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije, Jedinice za antiteroristička dejstva i Jedinice za specijalne operacije, poznate i kao “Crvene beretke”, “Škorpioni”, Srpske dobrovoljačke garde, tj. “arkanovci” i “Arkanovi Tigrovi”. Haško tužilaštvo u optužnici navelo je kako su Stanišić i Simatović "rukovodili finansiranjem, obukom, logističkom podrškom i drugim vrstama značajne pomoći ili podrške specijalnim jedinicama SDB-a Srbije i drugim srpskim snagama koje su učestvovale u činjenju zločina u Hrvatskoj i BiH tokom perioda na koji se odnosi optužnica”.
Haški tribunal je 2013. Stanišića i Simatovića oslobodio krivice, ali je Apelaciono vijeće 2015. usvojilo žalbu Tužilaštva i naloćilo da se suđenje ponovi zbog nepravilnosti u postupku. Optužnica je ostala ista.
Ponovno suđenje u predmetu "Stanišić i Simatović" počelo je u ljeto 2017. godine. Tokom 2020. godine bilo je odgođeno na oko pola godine zbog pandemije koronavirusa.
Srbija je 2003. godine uhapsila Stanišića i Simatovića.
Oni su prije izricanja presude vraćeni su u Pritvorsku jedinicu Ujedinjenih nacija (UN) u Hagu.
