Zašto se izlivi bijesa kod predškolaca sve češće javljaju, posebno otkad traje pandemija korone, i šta je najbolje da roditelj uradi kad dijete počne da besni, za Zadovoljnu priča Nikolina Milosavljević, dječiji psiholog i psihoterapeutkinja.
Većina roditelja je makar jednom iskusila napad bijesa kod svog mališana jer mu nešto nije po volji, pa on počne da vrišti, plače, baca se po podu. Ipak, djeluje da su takve situacije u posljednje vrijeme sve češće, posebno u prethodne skoro dvije godine, otkad proživljavamo sve ono što nam je donijela pandemija korone. Dječija psihološkinja Nikolina Milosavljević za početak govori da li su ti snažni izlivi emocija uobičajeni kod svih mališana, odnosno predškolaca, pa dođu i prođu, ili odmah treba nešto preduzeti.
Alarm – nekoliko puta sedmično
„Za predškolsku djecu izlivi bijesa mogu biti uobičajeni za njihov razvojni period. U periodu od 13. mjeseca do tri godine života izlivi bijesa su uobičajeni i odraz su djetetove emocionalne nezrelosti i nedostatka kapaciteta i kompetencija da regulišu svoje emocije. Kako dijete sazrijeva, ti kapaciteti i kompetencije su veći i očekuje se da se na uzrastu od tri godine i više smanji učestalost emocionalnih izliva. Međutim, u tom periodu se javlja pojava prenemaganja, ali razvojno, ona je i poželjna. Kada se dijete prenemaže, ono je na jedan korak od izliva emocija, ali se kontroliše i ne dolazi do izliva. Naravno, dijete i u tom peridu, kada dođe do nekog konflikta sa drugim djetetom, problem može da riješava guranjem i udaranjem, kao i da povremeno ima emocionalni izliv, ali sve je normalno dok se emocionalni izlivi ne učestale da budu i po nekoliko puta sedmično.“
Naša sagovornica priča i koji su mogući uzroci toj pojavi, tj. da li je možda pandemija pogoršala izlive emocija kod mališana, te sve više pokazuju bes.
„Mislim da sama pandemija nije direktno uticala na to da djeca imaju češće emocionalne izlive. Na samom početku pandemije, kada je uveden policijski čas, razlog je mogao da bude izolacija i zatvoren prostor. Međutim, sada kada se vodi relativno normalan život, uz opreznost, razlozi za pojačane emocionalne izlive mogu biti različiti, s tim što najviše zavise od porodične atmosfere i odnosa, kao i nekih stresnih događaja kroz koje dijete može da prolazi u vrtiću.“
Dakle, indirektan uticaj svega onoga što proživljavamo, osećaj teskobe i nelagode koji roditelje muči već toliko dugo, atmosfera iz kuće – moguće je da se reflektuje na dijete, te ono reaguje burno.
S druge strane, razlozi pojačanih emocionalnih izliva mogu biti i razvojni skokovi.
Prestani da plačeš – ne pomaže
Nikolina Milosavljević ističe i koje su najčešće greške odraslih kad reaguju na izlive bijesa kod dece.
„Najčešća greška odraslih je da očekuje da se dijete odmah smiri i često mu govore – prestani da plačeš, smiri se. Jedna od najčešćih grešaka, a u isto vrijeme najmanje korisnih, jeste udaranje po guzi da bi se dijete smirilo, kao i bilo koja vrsta kažnjavanja i pretnji.“
Ostanite smireni
Na kraju je vrlo važno znati kako da se generalno u toj situaciji najbolje postave roditelji, vaspitači, drugari.
„Kada dijete ima emocionalni izliv, vrlo je važno da roditelj/vaspitač ostane smiren i da ga, prije svega, izmjesti iz situacije gde se nalazio okidač koji je pokrenuo emocionalni izliv. Nakon toga, bitno je da ostane uz dijete i da mu pruži podršku dok se ne smiri. Podrška može biti u vidu zagrljaja, obezbjeđivanja da se dijete ne povredi prilikom izliva ili da ne nastane neka veća materijalna šteta, kao i da se koriste umirujuće rečenice tipa – polako, tu sam uz tebe, diši… i sl. Kada se dijete umiri, možete ga navesti na neku aktivnost da udara u nešto mekano ili da kroz crtež pokaže koliko je ljut/bijesan, i slično tome“, savetuje Nikolina Milosavljević.
