Tokom decenije mozga, neurohirurzi su imale priliku, po prvim put, pratiti istinsko grananje kliničkog istraživanja kroz provođenje randomiziranih kliničkih ispitivanja, koja inače predstavljaju srž medicine zasnovane na dokazima (engl. Evidence Based Medicine, EBM), piše BH Doktor.
Medicina zasnovana na dokazima je svjesna i razumna upotreba savremenih i najboljih dokaza radi donošenja odluka u vezi brige o pojedinačnom i konkretnom pacijentu. Ona je bazirana na činjenici da klinička odluka treba biti derivirana iz najboljih dostupnih kliničkih dokaza, te da klinički problem determinira vrstu traženih dokaza, kao i da korišteni dokazi trebaju biti procijenjeni epidemiološkim i biostatističkim metodama.
Zaključci se implementiraju u kliničkoj praksi, a rezultati odluke, odnosno ishodi liječenja, se moraju objektivno evaluirati tako da se dobije refleksija primijenjenog.
Oskudni dokazi
U domenu neurohirurgije postoji limit u provođenju randomiziranih, kontroliranih, kliničkih istraživanja, tako da neurohirurg praktičar-operater, u većini slučajeva, odlučuje na osnovu oskudnih dokaza.
Mnogobrojni razlozi ograničavaju neurohirurge da često provode randomizirana klinička istraživanja. Razlozi uključuju rijetku zastupljenost neurohirurških kondicija, te činjenicu da je za praćenje rezultata neurohirurškog tretmana nekih biološki dobroćudnih tumora potrebno više od 10 godina. Bitan razlog je i nespremnost velikog broja pacijenata da participiraju u istraživanjima u kojima jedna grupa ispitanika biva hirurški tretirana, dok je druga grupa predviđena za manje invazivan tretman (npr. komparacija operativnog tretmana i endovaskularnog tretmana moždanih vaskularnih lezija ili komparacija ishoda neurohirurške operacije i tretmana Gamma nožem za određene intrakranijalne tumore i sl).
Iz navedenih činjenica je jasno da neurohirurzi često donose kliničke odluke na osnovu loših ili, po EBM kriterijima, nedostatnih dokaza. S druge strane, jedan od potencijalnih problema, koji je povezan sa EBM ekspertima, je njihova tendenciju da postanu akademski klinički epidemiolozi, bez stvarnog dodira sa pacijentima i bez odgovornosti za ishode njihovog liječenja.
Neurohirurzi su jedini klinički neuronaučnici koji direktno rade sa živim ljudskim mozgom, kao anatomskim i fiziološkim supstratom ljudskog uma, tako da često imaju lidersku ulogu u usmjeravanju razvoja kliničkih neuronauka. Specijalnost neurohirurgije samo se djelomično odnosi na topografsko lokaliziranje lezije. Ustvari, vrlo je ograničena vrijednost neurološkog pregleda radi postavljanja topografske dijagnoze, tako da je primjena potentnih slikovitih dijagnostičkih procedura (CT i MRI) sastavni dio svakodnevne neurohirurške prakse.
Neurohirurgija ili neurološka hirurgija je klinička disciplina koja se bavi operativnim i perioperativnim tretmanom strukturalnih lezija centralnog i perifernog nervnog sistema, ali i mezenhimnih tkiva koja štite i okružuju nervni sistem (kičma, lobanja).
Neurohirurgija u fokus stavlja intrakranijalne i intraspinalne morfološke lezije koje se prezentiraju kao dodatni volumen i koje se mogu, obično mikrohirurškim, ali i endoskopskim, putem manipulirati, resecirati, evakuirati, reducirati ili okludirati.
Savremena neurohirurgija se bazira na četiri stuba:
- mikrohirurgiji u trodimenzionalnom uskom prostoru,
- neurološkom i neuroradiološkom znanju,
- neuroanesteziološkom perioperativnom tretmanu i monitoring u neurointenzivnoj jedinici,
- savremenoj medicinskoj tehnologiji sa težištem na neuronavigaciji.
Neurohirurgija implicira da živi ljudski mozak operira živi ljudski mozak u realnom vremenu. Kao takva, neurohirurgija je posebno sklona etičkoj kritici i legalnoj analizi. Indikacija za bilo koju neurohiruršku (i svaku drugu hiruršku) operaciju zavisi od balansa mortaliteta i morbiditeta bolesti, mortaliteta i morbiditeta operacije i perspektive izlječenja ili smanjenja manifestacija te bolesti. Ako neposredni mortalitet i morbiditet operacije prevazilazi neposredni mortalitet i morbiditet bolesti onda govorimo o visoko rizičnoj neurohirurgiji.
Glavne funkcije mozga
Morbiditet u neurohirurgiji može implicirati tešku nesposobnost i ovisnost od pomoći drugog. U tom slučaju mnogi neurohirurzi mogu doživljavati da je morbiditet često jednak ili čak važniji od samog mortaliteta.
Treba naglasiti da visoko rizična neurohirurgija ponekad ima drugo ime, a to je visoko rizičan neurohirurg. Uopćeno govoreći, indikacije za neurohiruršku operaciju se postavljaju samo onda kada je rizik operacije manji od rizika konzervativnog tretmana određenog prirodnom historijom lezije.
Treba biti svjestan činjenice da je potrebno još čitavo novo stoljeće, a ne desetljeće, da bi se shvatile glavne funkcije mozga. O današnjem značaju kliničkih neuronauka jasno govori podatak da je npr. u USA više hospitaliziranih pacijenata sa neurološkim i mentalnim poremećajima nego sa bilo kojom drugom grupom bolesti, uključujući bolesti srca i malignitete.
