Međunarodni dan štednje, 31. oktobar, ove godine u cijelom svijetu ima novo značenje.
U vrijeme kada se potiče na potrošnju kao važan generator oporavka ekonomije, a kupovna moć stanovništva opada, štednja dobija puni smisao kroz pametniju potrošnju novca kojeg imamo na raspolaganju.
Podaci Centralne banke Bosne i Hercegovine (CBBiH) na kraju septembra 2020. godine pokazuju da su ukupni depoziti stanovništva kod komercijalnih banaka u Bosni i Hercegovini zabilježili rekordan iznos od 13,35 milijardi KM.
Depoziti stanovništva imaju daleko najveće učešće od 54,9% u ukupnim depozitima kod komercijalnih banaka, pa stoga predstavljaju najvažniji izvor sredstava na osnovu kojeg komercijalne banke mogu finansirati kreditne aktivnosti.
Posmatrano po ročnoj strukturi, oročeni i štedni depoziti stanovništva iznose 5,49 milijardi KM ili 41,1% ukupnih depozita stanovništva, od toga kratkoročni depoziti su 393 miliona KM, a dugoročni 5,09 milijardi KM. Transakcijski računi i depoziti po viđenju čine 7,86 milijardi KM ili 58,9% ukupnih depozita stanovništva.
U pogledu valutne strukture, depoziti stanovništva u domaćoj valuti iznose 6,07 milijardi KM, što čini 45,4% učešća, što je značajno više nego prije sedam godina kada je učešće depozita u domaćoj valuti bilo ispod 40%. Ovaj porast učešća depozita je jasan pokazatelj povjerenja u konvertibilnu marku. Depoziti u eurima i oni s valutnom klauzulom vezanoj za euro iznose 6,65 milijardi KM ili 49,8%, a učešće depozita u ostalim stranim valutama je 4,7%.
Podaci pokazuju da se depoziti stanovništva u Bosni i Hercegovini kontinuirano povećavaju, pa su tako u poređenju sa stanjem na kraju septembra prošle godine porasli za 454 miliona KM ili 3,5%. Međutim, postoje značajne razlike u kretanju depozita zavisno od tipa depozita. Transakcijski računi su porasli za 13,1% (ili za 500 miliona KM), a depoziti po viđenju bilježe porast od 3,6% (ili za 124 miliona KM). Oročeni i štedni depoziti, a koji odražavaju štednju, na godišnjem nivou bilježe blagi pad od 3,0% (ili za 170 miliona KM).
Uprkos proširenoj bankarskoj mreži i kontinuranom povjerenju u bankarske institucije, još uvijek jedan dio stanovništva u Bosni i Hercegovini nema uspostavljene poslovne relacije s bankama. Prema podacima Svjetske banke, u našoj zemlji 59% stanovnika iznad 15 godina ima otvorene račune u bankama, s tim da među radno neaktivnim stanovništvom samo 43% ima otvorene račune. U poređenju s drugim evropskih zemljama, ovo su prilično niski procenti, jer čak 95% stanovnika u zemljama eurozone imaju otvorene račune u bankama, u Hrvatskoj je taj procenat 86%, a u Srbiji 83%. U povodu Međunarodnog dana štednje treba još jednom afirmisati korištenje finansijskih usluga, koje mogu podstaći opšti razvoj, jer pomažu finansiranje zdravlja, obrazovanja i preduzentništva, te olakšavaju finansijske udare na stanovništvo. Globalno postoji veliki jaz, pri čemu oni s većim primanjima mnogo više koriste finansijske usluge od siromašnijih.
Stabilan domaći bankarski sektor, uz pouzdan sistem za osiguranje depozita, pruža garanciju stanovništvu da svoja finansijska sredstva drži na računima u bankama, da masovnije koriste finansijske usluge i pouzdanije upravljaju svojim finansijama. Na osnovu tog povjerenja i povjerenih sredstava stanovništva, banke su u mogućnosti da finansiraju i doprinose efikasnijem funkcionisanju i rastu ekonomije te da pomognu u reduciranju neformalnih transakcija.
„Štednja je i racionalan odnos prema resursima, prema utrošku vode i struje... Štednja se danas reflektuje kroz samoodržive projekte, u svakom iskorištenom plodu iz prirode, kultivisanom komadu neobrađene zemlje na kojem će se posaditi nešto, papiru koji će se reciklirati. Na taj način postaje prihod za buduću potrošnju. Naši građani su svjesni važnosti štednje. Danas ona više ne znači samo puko čuvanje novca, već i drugačiji odnos prema postojećim resursima“, izjavio guverner CBBiH dr. Senad Softić povodom Međunarodnog dana štednje.
